Miał to być zwykły list, zapraszający biskupów niemieckich na uroczystości milenijne. Tymczasem stał się jednym z ważniejszych dokumentów Kościoła w XX wieku. W dzisiejszej audycji historyk dr hab. Wojciech Kucharski z Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Ośrodka Pamięć i Przyszłość przybliża genezę „Listu biskupów polskich do niemieckich” z 1965 roku oraz aktualność przesłania.

Kontekst polityczno-społeczny, jak również determinacja, odwaga kardynała Kominka i prymasa Wyszyńskiego, pozwoliły jeszcze w trakcie Soboru Watykańskiego II, na wystosowanie 18 listopada 1965 roku listu biskupów polskich do niemieckich. Odpowiedź przyszła szybko, bo już 5 grudnia.

Biskupi niemieccy podziękowali za gest biskupów polskich i wyrazili gotowość do pojednania, jednak nie odwzajemnili wprost formuły „prosimy o przebaczenie”. Pod tym kątem odpowiedź nie była symetryczna, zawierała natomiast wątek cierpienia Niemców wysiedlonych.

Niewątpliwie dokument Orędzia Pojednania miał kluczowe znaczenie w czasach żelaznej kurtyny, a także po jej upadku. Był gestem wyciągniętych dłoni, otwarcia na budowanie dialogu między narodami dwadzieścia lat po wojnie światowej w Europie. Był także dokumentem konkretnie mówiącym o liczbie ofiar nazistowskich Niemiec, zwłaszcza zamordowanych i posłanych do obozów kapłanów, osób duchownych.

– Cały wywód historyczny w liście był po to, by pokazać, że my budujemy to pojednanie na pamiętaniu, pamięci. To nie znaczy, by być pamiętliwym. Warto w tej chwili odwiedzić Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu, gdzie trwa wystawa „Pojednanie dla Europy”. Wszystkie te dokumenty można też zobaczyć w wersji zdigitalizowanej na stronie reconciliation.eu – zachęca dr hab. Wojciech Kucharski.

Sześćdziesiąt lat po publikacji listu to właśnie we Wrocławiu odbyły się uroczystości: pod pomnikiem kard. Kominka, w Archikatedrze pw. św. Jana Chrzciciela, w Papieskim Wydziale Teologicznym, z udziałem biskupów Konferencji Episkopatu Polski i Niemiec, władz państwowych obu narodów, samorządu, wiernych i świadków tamtych wydarzeń.

Emisja 20 listopada po godz. 20:00.

POSŁUCHAJ:

Cz. 1.

Cz. 2.

Cz. 3.

Cz. 4.

Cz. 5.

Fot. Radio Rodzina, BP KEP, własne