W 2025 roku przypada 550. rocznica wydania we Wrocławiu przez Kaspra Elyana łacińskiej księgi Statuta synodalia Wratislaviensia, zawierającej pierwsze w historii druki tekstów w języku polskim – najważniejszych modlitw chrześcijańskich – Ojcze nasz, Zdrowaś Mario i Wierzę w Boga. Z tej okazji we Wrocławiu w dniach 26-28 listopada odbędzie się konferencja naukowa.

Druki Elyana stanowią unikatowy symbol włączenia polszczyzny w system innowacyjnych technologii komunikacyjnych ówczesnej Europy i świata. Mają także ogromne znaczenie dla językoznawstwa diachronicznego, dziejów drukarstwa, teologii oraz historii Polski, Śląska i pogranicza polsko-czesko-niemieckiego.

Organizatorami konferencji są Uniwersytet Wrocławski, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego i Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Zakres konferencji obejmuje oparte na źródłach badania druków Elyana i ich treści w perspektywie historycznej, lingwistycznej, bibliologicznej i teologicznej. Ponadto poruszone będą kwestie wieloetniczności i wielojęzyczności Śląska oraz historii słowa drukowanego na Śląsku i w Polsce.

Papieską uczelnię reprezentują na konferencji:

• ks. dr hab. Rajmund Pietkiewicz, prof. PWT, członek komitetu naukowego, z wykładem pt. Co nam mówią zachowane egzemplarze „Synodalia Statuta Episcoporum Wratislaviensium”?
• ks. prof. dr hab. Stanisław Araszczuk z wykładem pt. Dzieje tekstu polskiej wersji modlitwy „Ojcze nasz” na podstawie agend i rytuałów wrocławskich. Próba liturgiczno-historycznej analizy
• ks. dr hab. Dominik Ostrowski, prof. PWT, z wykładem pt. Koegzystencja łaciny i języków narodowych w życiu liturgicznym i pobożności ludowej w historii Śląska
• Ponadto jeden z paneli moderuje ks. prof. Mieczysław Kogut (Sesja 4/2: historia Śląska i Wrocławia)

Wydarzenia towarzyszące

Organizatorzy planują pokaz rzadko udostępnianych zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej oraz zwiedzanie Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu. Ponadto chcielibyśmy zorganizować panel dyskusyjny na temat początków polszczyzny z udziałem wybitnych polskich językoznawców. Udział w panelu wstępnie zadeklarowali profesorowie Jerzy Bralczyk, Stanisław Dubisz, Tomasz Mika i Jan Miodek. Moderatorem dyskusji będzie prof. Maciej Eder.

26.11.2025 r. środa:
Wystawa w BUWr – I grupa: godz. 16.30; II grupa: godz. 17.15.
Muzeum Archidiecezjalne – godz. 17.00 jedna grupa max 25 osób (zbiórka w Bibliotece Uniwersyteckiej w holu na parterze o godz. 16.30). Podczas zwiedzania Muzeum Archidiecezjalnego będą Państwo mieli możliwość zobaczenia Księgi Henrykowskiej. 

27.11.2025 r. czwartek:
Spacer edukacyjny z okazji 550. rocznicy wydania pierwszego druku na Śląsku. „Impressa et feliciter consumata sunt” z dr Jakubem Łubockim – godz. 14.00, grupa bez ograniczeń (zbiórka w Bibliotece Uniwersyteckiej w holu na parterze o godz. 14.00)
Wystawa w BZNiO, kurator dr Marta Pękalska – I grupa: godz. 15.00; II grupa: godz. 15.45. (zbiórka w Bibliotece Uniwersyteckiej w holu na parterze o godz. 14.30).

Program wydarzenia na stronie: https://phc.uni.wroc.pl/elyan550/assets/files/Elyan_program_2025.pdf

Źródło: Uniwersytet Wrocławski, PWT