O świcie 26 sierpnia 1980 roku we Wrocławiu rozpoczął się strajk solidarnościowy. Jego centrum stanowiła zajezdnia autobusowa nr VII przy ul. Grabiszyńskiej we Wrocławiu. 45 lat później, tego samego dnia, do Zakładu Narodowego im. Ossolińskich trafiły wyjątkowe przedmioty upamiętniające działania Solidarności na Dolnym Śląsku nie tylko w czasie strajków w 1980 roku, ale też i w czasie stanu wojennego.

Obecnie Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu posiada obecnie jeden z największych zbiorów dokumentujących wydarzenia sierpnia ’80 w Polsce. Jednak, z Solidarnością jest ono związane nie tylko poprzez posiadanie dokumentów z tamtych czasów.

O tym, co jeszcze łączy Ossolineum z Solidarnością mówi jego dyrektor – Łukasz Kamiński.

To co jest wyjątkowe we wrocławskim strajku z sierpnia 1980 roku to fakt, że strajkujący nie wysunęli swoich postulatów, a poparli te, które ogłosili pracownicy Stoczni Gdańskiej.

– To był strajk, który przyłączył się do postulatów robotników ze Stoczni Gdańskiej, z Wybrzeża – mówi o strajku z 1980 roku Marek Mutor, wicedyrektor Ossolineum.

45 lat później, w rocznicę wybuchu strajku we Wrocławiu, do Ossolineum trafiły obiekty dokumentujące ówczesne wydarzenia.

O tym, co zostało przekazane mówi Marek Mutor, wicedyrektor Zakładu.

– Część tych nowych obiektów w naszych zbiorach zostały pozyskane dzięki powstaniu ośrodka badania nad opozycją. To jest nowa komórka w naszej strukturze, wyspecjalizowana jednostka, która ma pozyskiwać i opracowywać nowe źródła dotyczące działalności opozycji antykomunistycznej – dodaje prezes, Łukasz Kamiński.

Wspomniane taśmy, na których zarejestrowano m.in. rozmowę z Lechem Wałęsą czy słowa Karola Modzelewskiego, przesłuchał Piotr Sroka z Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Mówi co znajduje się na nagraniach.

Słuchacze Radia Rodzina również mogą usłyszeć zawartość nagrań. Prezentujemy je poniżej.

Dar Tomasza Wróblewskiego – taśmy magnetofonowe nagrane przez jego ojca Andrzeja Krzysztofa Wróblewskiego (1935–2012), dziennikarza „Polityki” w latach 1957–1982, na których zostały uwiecznione m.in. obrady zjazdu delegatów MKZ w Gdańsku 17 IX 1980 r. a także wywiady z L. Wałęsą i innymi przywódcami „Solidarności” z lat 1980–1981.

Nagranie 1. Wypowiedź delegata z Wrocławia

Nagranie 2. Karol Modzelewski

Nagranie 3. Lech Wałęsa

Ossolineum otrzymało również archiwum Niezależnej Agencji Fotograficznej Dementi, która powstała w 1981 roku i dokumentowała rzeczywistość stanu wojennego i kolejnych lat. Działa w konspiracji. O tym, czym była mówi Tomasz Kizny – jeden ze współzałożycieli.

NAF Dementi przekazało do Ossolineum całe swoje archiwum, czyli ponad 30 tys. negatywów.

Niezależna Agencja Fotograficzna Dementi rozwiązała się w 1991 roku.

O tym, co związanego z działalnością Solidarności znajduje się w zbiorach Ossolineum opowiada Andrzej Kraska-Lewalski, kierownik Działu Dokumentów Życia Społecznego Narodowej Biblioteki Ossolineum. 

– W tej chwili dokumenty te mają znaczenie historyczne. Wszyscy ci, którzy piszą, badają, zajmują się historią Polski po 1945 roku, bez tych dokumentów nic nie zrobią. To jest takie świadectwo historii, co się działo na Dolnym Śląsku w stosunku do wydarzeń, które były już w tym momencie ogólnokrajowe – dodaje Andrzej Kraska – Lewalski.

Do 19 listopada we Wrocławiu będą odbywały się uroczystości związane z upamiętnieniem strajków wrocławskiej i dolnośląskiej Solidarności.