Obecnie prawie nikt nie wyobraża sobie życia bez smartfona i Internetu. Niestety rosnące zapotrzebowanie na korzystanie z urządzeń mobilnych nie idzie w parze z chęcią do płacenia za te usługi. Aktualnie zadłużenie konsumentów wobec operatorów telekomunikacyjnych wynosi blisko pół miliarda złotych, a średni dług osoby fizycznej to 2,9 tys. zł. Ale nieterminowe płacenie rachunków to niejedyny problem wielu użytkowników. 37 proc. Polaków doświadczyło wyłudzenia danych osobowych lub jego próby za pośrednictwem telefonu – wynika z najnowszego badania serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów.

Korzystanie ze smartfonów jest coraz powszechniejsze. Szczególnie młodzi użytkownicy obecnie częściej używają urządzeń mobilnych niż komputerów. Wśród konsumentów zalegających z opłatami wobec operatorów telekomunikacyjnych to właśnie osoby z pokolenia Z są najmniej liczną grupą dłużników, ale jednocześnie mają najwyższe średnie zadłużenie w wysokości 3244 zł.

Jednak znacznie większym problemem może być dla nich poczucie cyberbezpieczeństwa. Jak pokazują wyniki naszego badania, 54 proc. respondentów z grupy wiekowej 18-24 lata bezpośrednio doświadczyło wyłudzenia danych osobowych lub jego próby za pośrednictwem SMS-a, a 48 proc. e-maila oraz 27 proc. rozmowy telefonicznej. W efekcie nie mogą czuć się w pełni bezpiecznie podczas codziennych rozmów ze znajomymi czy surfowania po Internecie za pomocą telefonu.

Telefon w każdej kieszeni

Internet i smartfon to chleb powszedni Polaków. Z danych GUS wynika, że w 2024 r. dostęp do szerokopasmowego połączenia zarówno stacjonarnego, jak i mobilnego miało 96 proc. gospodarstw domowych. Z kolei wyniki Badania Założycielskiego Krajowego Instytutu Mediów pokazują, że najczęściej posiadanym urządzeniem w naszych domach jest telefon komórkowy (97 proc.).

Niestety stale rosnące zapotrzebowanie na dostęp do Internetu i usług telekomunikacyjnych nie idzie w parze z terminowym płaceniem rachunków. Łącznie konsumenci są winni operatorom 497,7 mln zł. Aktualnie w Krajowym Rejestrze Długów figuruje 173,8 tys. dłużników będących osobami fizycznymi, których średnie zadłużenie to 2,9 tys. zł.

– Co ciekawe, najmniejszy problem z terminowym regulowaniem opłat za Internet czy telefon mają młode osoby w wieku 18-25 lat, które od urodzenia funkcjonują w cyfrowym świecie. Obecnie w naszej bazie jest wpisanych 14,6 tys. dłużników z tej grupy wiekowej, których długi wynoszą 47,2 mln zł. Jednak należy pamiętać, że jednocześnie przedstawicieli pokolenia Z wyróżnia najwyższe średnie zadłużenie, więc w kolejnych latach ich zaległości mogą znacznie wzrosnąć. Natomiast obecnie blisko trzykrotnie więcej do oddania operatorom telekomunikacyjnym mają konsumenci w średnim wieku (36-45 lat), których długi przekraczają 141 mln zł. Warto podkreślić fakt, że im wyższy wiek, tym mniejsze średnie zadłużenie – mówi Andrzej Kulik, dyrektor Departamentu Analiz Rynkowych i Komunikacji w Krajowym Rejestrze Długów.

Mężczyzna w średnim wieku ze średniego miasta

Płeć i miejsce zamieszkania mają również wpływ na podejście do regulowania opłat. Wśród konsumentów mających problem z terminowym płaceniem rachunków przeważają mężczyźni, których długi wobec operatorów telekomunikacyjnych wynoszą 294 mln zł. Natomiast zadłużenie kobiet to 203,7 mln zł.

W gronie dłużników dominują też osoby ze średnich miast liczących od 20 do 100 tys. mieszkańców, którzy są winni wierzycielom 182,5 mln zł. Najwięcej do oddania operatorom komórkowym mają konsumenci z województwa śląskiego, których zadłużenie wynosi 71 mln zł. W czołówce znajduje się również mazowieckie (blisko 58 mln zł) i wielkopolskie (51,4 mln zł). Z kolei najmniejszy problem z terminowym płaceniem rachunków za Internet i telefon mają mieszkańcy podlaskiego oraz świętokrzyskiego (po 8,8 mln zł), a także opolskiego (11,8 mln zł).

Hakerzy atakują przez telefon

Tymczasem wpisanie do KRD za nieterminowe płacenie rachunków może nie być jedyną przykrą konsekwencją dla użytkowników telefonów. Z najnowszego badania serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów wynika, że blisko połowa (47 proc.) osób, które miały bezpośrednio do czynienia z wyłudzeniem danych osobowych lub jego próbą, doświadczyło tego za pośrednictwem e-maila. Cyberprzestępcy często również atakowali respondentów poprzez SMS-a (40 proc.), rozmowę telefoniczną (37 proc.), a także fałszywe strony internetowe lub wiadomości wysyłane na komunikatorach (po 34 proc.).

– To tym bardziej niepokojące, że 41 proc. młodych osób w wieku 18-24 lata ocenia poziom swojej wiedzy na temat bezpieczeństwa danych osobowych jako wysoki lub bardzo wysoki. To najwyższy odsetek spośród wszystkich grup wiekowych. Ale równocześnie 16 proc. respondentów z pokolenia Z przyznało, że osobiście doświadczyło kradzieży danych. W rezultacie ich wiedza okazała się niewystarczająca. Oznacza to, że zagrożenie ze strony hakerów jest dla zetek bardzo poważne, gdyż urządzenia mobilne, z których codziennie korzystają, są źródłem bezcennej wiedzy o konsumentach. Jeśli cyberprzestępcy wykradną przechowywane na nich dane osobowe, jak imię, nazwisko, numer PESEL czy loginy do bankowości internetowej, mogą w prosty sposób wyczyścić nasze konto bankowe z pieniędzy czy wyłudzić kredyt bądź pożyczkę. Szczególnie że do skutecznej kradzieży wielokrotnie wystarczy tylko jedno kliknięcie posiadacza telefonu w podejrzany link – ostrzega Kamil Sztandera, ekspert serwisu ChronPESEL.pl.

Potwierdzają to dane CERT Polska. Wynika z nich, że w 2023 r. zarejestrowano 41,4 tys. zgłoszeń związanych z phishingiem, co stanowi 51,6 proc. wszystkich incydentów. To od lat najpopularniejsza i najprostsza metoda oszustwa stosowana przez cyberprzestępców. Polega na podszywaniu się pod znane i zaufane osoby lub instytucje. Hakerzy wysyłają fałszywe maile lub SMS-y zawierające podejrzany link, po którego kliknięciu przez użytkownika mogą przejąć zdalnie kontrolę nad telefonem lub zainfekować urządzenie złośliwym oprogramowaniem.

Badanie na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów „Cyberbezpieczeństwo i ochrona danych osobowych w Internecie” zostało przeprowadzone w październiku 2024 roku metodą CAWI na reprezentatywnej grupie 1500 dorosłych Polaków przez IMAS International.

mat. prasowe