Black Friday, czyli czarny piątek to piątek po Dniu Dziękczynienia, a zarazem początek sezonu zakupów przed Bożym Narodzeniem w Stanach Zjednoczonych. Z czasem, zwyczaj ten stał się propagowany w kolejnych państwach. O tym czy promocje na Black Friday faktycznie są promocjami, a także jak marketing działa na konsumentów zapytaliśmy socjologa, psychologa i marketingowca.
W Polsce Black Friday również jest obecny, choć nie zawsze przybiera postać tak dużych wyprzedaży jak w krajach zachodnich.
Jego genezę na świecie wyjaśnia dr hab. Joanna Wardzała z Zakładu Zachowań Konsumenckich w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zjawisko Black Friday, a także coraz popularniejsze Black Week i Black Month, wpisuje się – jak zauważa ekspertka – w proces globalizacji. Obecnie 90% Polaków rozpoznaje te terminy, a całe tygodnie promocji stały się normą.
Sklepy tworzą atmosferę wyjątkowej okazji – ograniczenia czasowe, komunikaty „ostatnie sztuki”, zestawy typu 3 za 2 czy informacja o kończącej się promocji działają na naszą wyobraźnię.
– Kupujemy rzeczy, które wydają się rozsądną decyzją, a później okazuje się, że nie są nam potrzebne – podkreśla Joanna Wardzała.
Szczególnie dotyczy to elektroniki, której cena jest wysoka, więc zakupy często odbywają się na raty. To zwiększa ryzyko zadłużenia.
W Zakładzie Zachowań Konsumenckich badane są zachowania konsumentów. Również pod kątem tego czy są oni świadomi marketingowych manipulacji. Co wynika z tych badań?
– Może policzenie do dziesięciu pomoże – choć technik marketingowych jest tak dużo, że nie zawsze uda się przed nimi obronić – mówi Joanna Wardzała.
POSŁUCHAJ ROZMOWY Z SOCJOLOGIEM!
Psycholog o Black Friday
Black Friday to też ciekawe zjawisko psychologiczne.
– Ostatnie badania mówią, że coraz mniej dajemy się nabrać na przekaz płynący z reklam – mówi psycholog, Piotr Kopyto.
Piotr Kopyto radzi jak nie dać się naciągnąć na nieplanowane zakupy podczas wizyty w sklepach w „gorącym okresie”.
Jak podkreśla psycholog – pierwszym krokiem, by nie dać nabrać się na marketingowe chwyty jest uświadomienie sobie czy potrzebuje się danego przedmiotu czy też nie.
Marketingowiec o Black Friday
W okresie poprzedzającym Black Friday ludzie otaczani są reklamami przypominającymi o obniżkach cen.
Aby sprzedać jak najwięcej sprzedawcy i producenci stosują różne chwyty marketingowe.
O tym, na ile promocje z okazji Black Friday są promocjami, a na ile jest to tzw. teatr promocji mówi dr Barbara Kilijańska – specjalista media design i marketingu wizerunkowego na Uniwersytecie Dolnośląskim DSW.
Od lat działającym na konsumentów mechanizmem jest presja czasu. Jakie jeszcze triki są stosowane, by zwiększyć sprzedaż?
Barbara Kilijańska tłumaczy jak nie dać się pozornym promocjom.
Black Friday to zjawisko złożone: z jednej strony daje szansę na okazyjne zakupy, z drugiej – łatwo wciąga w mechanizmy, które prowadzą do nadmiernych wydatków i zadłużenia. Kluczem jest świadomość oraz ostrożność – tylko wtedy promocja naprawdę staje się promocją.
POSŁUCHAJ ROZMOWY!
Jak kupować mądrze? Ekspertka radzi przede wszystkim:
- ustalić budżet,
- zastanowić się nad realną potrzebą,
- porównać ceny,
- zachować ostrożność wobec ofert z podejrzanych źródeł,
- dać sobie chwilę na ochłonięcie przed zakupem.