W 2022 roku ogłoszony został remont organów Sauera, które znajdują się archikatedrze wrocławskiej. Obecnie ich rekonstrukcja przybiera tempa- jest już kompletna dokumentacja i pozwolenie na budowę. Po ukończeniu prac będą to drugie pod względem wielkości organy w Europie. Ponownie zabrzmią w 2027 roku.
Instrument znajdujący się obecnie w archikatedrze św. Jana liczy sobie ponad 100 lat. Organy Sauera pierwotnie miały swoje miejsce w Hali Stulecia i były największymi na świecie. Po II wojnie światowej zostały przeniesione do matki kościołów Śląska – katedry wrocławskiej.
W 2022 roku rozpoczął się remont tego legendarnego instrumentu.
– Po II wojnie światowej te organy były na tyle zniszczone, że naprawdę trzeba było się tym remontem pilnie zająć – mówi Włodzimierz Patalas, sekretarz Miasta Wrocław.
Dziś instrument jest rozebrany i poddawany renowacji. Prace nabierają tempa. Wykonawca, czyli konsorcjum pod przewodnictwem firmy Zych Zakłady Organowe z Wołomina, przygotował dokumentację projektową niezbędną do remontu katedralnego olbrzyma. Oparł ją o staranne badania i analizy historycznego instrumentu. Pozyskał także pozwolenie na budowę.
Poza samym instrumentem, do zrealizowania jest między innymi wzmocnienie empory organowej, czyli „balkonu”, na którym stoją organy. Teraz będzie dźwigała znacznie większy ciężar. Empora jest już przygotowana i czeka na moment, gdy staną na niej organy, o czym mówi ks. Paweł Cembrowicz, proboszcz parafii katedralnej.
Przed II wojną światową organy Sauera liczyły 222 głosy. Legendarne organy Sauera uległy „skarłowaceniu” w latach powojennej zawieruchy. Jeszcze przed przeniesieniem do archikatedry św. Jana Chrzciciela, część głosów zaginęła w niejasnych okolicznościach. Już po zainstalowaniu w nowym miejscu, organy oczywiście remontowano, ale nigdy nie było dość pieniędzy, by przywrócić im dawne możliwości. Brakowało między innymi piszczałek językowych, bardziej skomplikowanych w budowie i drogich w produkcji.
Natomiast przed remontem rozpoczętym w 2022 roku miały ich 151 głosów, a wydobywało je ponad 13 tys. piszczałek. Po remoncie będą miały aksymalnie 195 głosów i 16 tys. piszczałek – uwzględniając echoorgany, znajdujące się na strychu nad prezbiterium.
Renowacja organ zakończy się w 2026 roku, jednak mieszkańcy Wrocławia i wszyscy odwiedzający katedrę będą mogli usłyszeć je dopiero w 2027 roku. O tym, dlaczego tak się stanie mówi Włodzimierz Patalas.
Według szczegółowych tabel z branżowego portalu die-orgelseite.de, 195 głosów dałoby wrocławskim organom drugie miejsce w Europie. Na Starym Kontynencie większe od nich byłyby tylko słynne organy w katedrze w bawarskiej Pasawie (242 głosy). Kilka jeszcze większych instrumentów, niż ten z Pasawy, zbudowano w Stanach Zjednoczonych. Wrocławska rozbudowa i uzupełnianie rejestrów to nie gigantomania, a przywracanie organom możliwości, które kiedyś utraciły.
– Nie chodzi tylko o liczbę głosów. Bardzo ważne jest, że te głosy przełożą się na szereg absolutnie fantastycznych brzmień. To więcej niż wielka orkiestra. Tu będą na przykład imitacje pełnego wachlarza instrumentów dętych, czyli trąbki, puzonu, tuby. Co najmniej dwa to tzw. vox humana – ciekawostka, czyli głosy, które w wyobrażeniu organmistrzów mają imitować te wydobywane przez ludzi. No i bardzo dużo głosów językowych – mówi prof. Piotr Rojek z Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu.
W warstwie wizualnej instrumentu zajdzie też kilka zmian. Znikną elementy na charakterystycznych podwieszeniach przy bocznych ścianach. Bryła modernistycznego instrumentu stanie się bardziej zwarta i wizualnie uporządkowana. Jak twierdzą fachowcy, poprawi to też właściwości głosowe instrumentu. Zaprojektowano całkowicie nową iluminację. Oświetlenie będzie zawieszone w dwóch punktach. Podkreśli monumentalność i urodę prospektu organowego.
Całkowity koszt remontu na dziś to 19 milionów złotych. Środki będą pochodziły od Miasta Wrocław, od sponsorów i od archidiecezji. Udało się także pozyskać dotację z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków.
Źródło: inf. własne/mat. pras.
fot. mat. pras.