Odpowiedni poziom poszczególnych hormonów zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Stąd też badania hormonalne uważa się za istotny element diagnostyki wielu nieprawidłowości w stanie zdrowia. Sprawdź, jakie są wskazania do wykonania badań hormonalnych.
Czym jest badanie hormonów?
Układ hormonalny inaczej określany jest jako układ wewnątrzwydzielniczy lub endokrynny. Odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi organizmu w ulegających zmianom warunkach wewnętrznych i zewnętrznych. Układ hormonalny zbudowany jest przede wszystkim z gruczołów dokrewnych i komórek wytwarzających hormony. W przypadku podejrzenia nieprawidłowości z jego strony konieczne jest przeprowadzenie badań hormonalnych. Zaburzenia w działaniu układu hormonalnego mogą prowadzić do powstania uciążliwych i niebezpiecznych dolegliwości. Badania mają postać testów z krwi, w których analizuje się poziomu poszczególnych hormonów. Ich wybór zależy od prezentowanych przez pacjenta objawów i wstępnie podejrzewanego schorzenia. Istnieją całe pakiety badań hormonalnych. Przykładowo, pakiet badań hormonalnych dla kobiet obejmuje zazwyczaj takie hormony jak TSH, FSH, LH, estradiol, prolaktyna, DHEA-SO4, testosteron i SHBG. W przypadku mężczyzn zwykle dokonuje się oznaczenia poziomu testosteronu, siarczanu dehydroepiandrostendionu i estradiolu.
Wskazania do wykonania badań hormonalnych
Kiedy zrobić badania hormonalne? Wiele jest wskazań do tego rodzaju badań. Do najczęstszych z nich zalicza się:
- apatię – stan psychiczny charakteryzujący się zmniejszeniem wrażliwości na bodźce fizyczne i emocjonalne, a także inne zaburzenia nastroju, np. depresyjne, lękowe, zwiększoną nerwowość, rozdrażnienie;
- ogólne pogorszenie samopoczucia;
- łamliwość paznokci;
- wzmożone wypadanie włosów, hirsutyzm, czyli nadmierny przyrost włosów typu męskiego (zwłaszcza u kobiet);
- problemy ze skórą – trądzik, łojotok;
- zaburzenia apetytu;
- niekontrolowany przyrost lub utrata masy ciała;
- uczucie nieadekwatnego zimna lub gorąca;
- zaburzenia snu – duża senność lub bezsenność;
- skurcze mięśni, osłabienie siły mięśniowej;
- zaburzenia pracy tarczycy (niedoczynność, nadczynność).
Badania hormonalne a układ płciowy
Jednymi z głównych powodów przeprowadzania badań hormonalnych są zaburzenia ze strony układu płciowego. Do analizy poziomu hormonów u kobiet powinny skłonić zaburzenia cyklu miesięcznego, takie jak bolesna, przedłużająca się menstruacja, za długie lub zbyt krótkie, nieregularne cykle, występowanie krwawień śródcyklicznych (między typowym krwawieniem miesięcznym), nasilone objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Poziom określonych hormonów badać powinno się również u kobiet decydujących się na terapię hormonalną oraz w przebiegu menopauzy. W przypadku mężczyzn częstym wskazaniem do analizy stężenia hormonów są zaburzenia erekcji i ginekomastia (powiększone gruczoły piersiowe). Zarówno u pacjentów, jak i pacjentek dokonuje się oceny hormonów związanych z układem płciowym przy występowaniu zaburzeń potencji (libido) oraz problemów z posiadaniem potomstwa.